۸ نکته برای نوشتن متن بی‌غلط

یکی از مشکلاتی که همیشه سد راه فارسی‌زبانان است، نوشتن متن بی‌غلط و بدون ایرادهای تخصصی مختلف است.

هیچ پدیده‌ای در دنیا بدون مزیت‌ها و معایب تعریف نمی‌شود. زبان فارسی هم به دلیل برخی از ویژگی‌ها، گاهی اوقات باعث می‌شود تا نویسندگان تازه‌کار و غیرمتخصص و حتی متخصصان در نوشتار حرفه‌ای و عادی به مشکل بخورند و به هدف مشخص خود دست پیدا نکنند.

غلط‌های املایی، نگارشی، ویرایشی و علامت‌گذاری در متن فارسی باعث می‌شود تا برای متن‌های شما مشکلاتی پدید آید.

در این مطلب از بلاگ پاک‌نویس هشت روش و نکته برای نوشتن متنی بی‌غلط را به شما آموزش می‌دهیم.

در این مقاله خواهید خواند:

فاصله‌گذاری صحیح در متن فارسی بدون غلط

یکی از مشکلاتی که نویسندگان جامعه را درگیر خود می‌کند، فاصله‌گذاری صحیح در زبان فارسی است.

زبان فارسی به طور کلی یکی از معدود زبان‌های دنیاست که فاصله‌گذاری نقش مهمی را در انتقال مفهوم به این زبان دارد.

لازمهٔ درست‌نویسی به زبان فارسی رعایت فاصله‌ها و نیم‌فاصله‌ها در متن است و اگر روش استفاده از این دو را ندانید، متن شما حتی قابل‌خواندن هم نخواهد بود.

استفادهٔ صحیح از نیم‌فاصله را در مطالب پیشین بلاگ پاک‌نویس مطالعه کنید.

فاصله و نیم‌فاصله برای جداسازی واژگان ساده، مرکب و مشتق‌مرکب در جمله به کار می‌رود.

پس برای شروع نوشتن یک متن فارسی بی‌غلط، ابتدا باید روش استفاده از نیم‌فاصله و فاصله در زبان فارسی را بیاموزید.

پرهیز از استفادهٔ کلمات بیگانه

تمام زبان‌های دنیا با استفاده از وام‌واژه‌ها غنی می‌شوند و جلوگیری از ورود واژه‌های بیگانه به زبان‌ها کاری غلط و حتی غیرممکن است.

زبان فارسی هم به دلیل موقعیت جغرافیایی، شرایط اجتماعی و دادوستدهای فرهنگی، از زبان‌های عربی، فرانسوی، انگلیسی، روسی و بسیاری از زبان‌های دیگر وام‌واژه‌هایی را دریافت کرده است.

برخی از این وام‌واژه‌ها در طول زمان، به قدری در فارسی رایج شده است که بسیاری از افراد تصور می‌کنند که ریشهٔ این واژه‌ها فارسی است. دقیقاً بحث این بخش به همین موضوع ختم می‌شود که اولویت استفاده از واژه‌های زبان بیگانه، با میزان رواج آن‌ها بین مردم رابطهٔ مستقیم دارد؛ یعنی تا حد ممکن سعی کنیم از واژهٔ صحیح فارسی استفاده کنیم و اگر هم چاره‌ای برای استفاده از وام‌واژه‌های بیگانه وجود ندارد، از واژه‌های جاافتاده‌تر و قدیمی‌تر استفاده کنیم.

مثلاً در متن‌های فارسی خود به جای استفاده از «تیزر» از «آگهی تلویزیونی» استفاده کنیم. در اینجا ممکن است برای شما سؤالی ایجاد شود که خود واژهٔ «تلویزیون» هم بیگانه و خارجی است اما دلیل استفاده از این کلمه این است که در طول زمان، این واژه کاملاً در بین گویشوران جاافتاده است و جایگزین پرکاربردتری ندارد.

به زبان ساده‌تر، اگر به جای تیزر از آگهی تلویزیونی استفاده کنیم، افراد بیشتری منظور ما را متوجه می‌شوند چون تیزر واژهٔ شناخته‌شده‌ای در بین تمام افراد نیست.

استفادهٔ صحیح از علائم نگارشی فارسی

استفاده از علائم نگارشی تاریخچه و پس‌زمینهٔ بلندمدتی در زبان فارسی ندارد. در واقع در دهه‌های اخیر، نشانه‌گذاری را از زبان انگلیسی وام گرفته‌ایم و این وام‌گیری باعث شده است تا نوشته‌های ما بسیار شکیل‌تر و خواناتر شود.

پس برای داشتن متنی خوانا و بی‌غلط و برای جلوگیری از کژتابی جمله‌ها باید به‌درستی از علائم نگارشی زبان فارسی استفاده کنیم.

علائم نگارشی زبان فارسی عبارت است از نقطه، ویرگول، نقطه‌ویرگول، گیومه، پرانتز، دونقطه و …

در مطالب بعدی از بلاگ پاک‌نویس، آموزشی جامع برای استفادهٔ صحیح از علائم نگارشی را در اختیار شما قرار می‌دهیم.

استفاده از املای صحیح کلمات

به سبب وجود بسیاری از واژگان هم‌آوا و حروف با تلفظ یکسان در زبان فارسی، درست‌نویسی و دوری از غلط‌های املایی کار ساده‌ای نیست اما از طرفی دیگر، برای داشتن یک متن قابل‌قبول هم باید تمام نکات املایی واژگان را به‌دقت رعایت کنیم.

یکی از ساده‌ترین راه‌ها برای رسیدن به املای صحیح واژگان، استفاده از حافظهٔ تصویری خودتان است؛ یعنی زمانی که املای واژه‌ای غلط باشد، چشمان شما به‌صورت خودکار به آن واژه حساس می‌شود و آن را عجیب‌وغریب تشخیص می‌دهد.

بسیاری از واژه‌ها ممکن است تابه‌حال به چشم ما برخورد نکرده باشند و املای صحیح آن را ندانیم. برای جلوگیری ایجاد غلط‌های املایی، می‌توانید به‌سادگی از گوگل کمک بگیرید.

واژه‌ای که مدنظرتان است را به روشی که فکر می‌کنید درست است در گوگل جست‌و‌جو کنید و اگر املای واژه غلط باشد، خود گوگل املای صحیح را به شما پیشنهاد می‌دهد.

در هنگام نوشتن تمرکز داشته باشید

در مواقع خستگی و بی‌حوصلگی دست بر قلم نبرید و سعی کنید تا در اوج انرژی و تمرکزتان شروع به نوشتن کنید.

افزایش تمرکز در زمان نوشتن باعث می‌شود تا بتوانیم تمام موارد بالا را با دقت و اطمینان بیشتری رعایت کنیم و در آخر متن تمیزتر و خواناتری داشته باشیم.

در هنگام خستگی و اضطراب و … چشمان ما نمی‌تواند به صورت عادی روی ایرادهای متن تمرکز کند و خطاها را شناسایی کند. به همین دلیل است که وقتی متنی را در حالت خستگی یا نداشتن تمرکز می‌نویسیم، بعداً با ایرادهای بی‌شمار آن روبه‌رو می‌شویم.

مکث بیشتر روی واژه‌های دارای صدای س، ز، ت، ق

به حروف زیر دقت کنید:

س، ص، ث: سداقت، رصانه، ثاعقه.

ز، ض، ظ، ذ: زایعه، ضرافت، گریظان، ذرفیت.

ت، ط: طهنیت، تاووس.

ق، غ: قصد و قرض، قایت مالی.

اگر به واژه‌های بالا دقت کنید، ممکن است در لحظهٔ اول برخی از آن‌ها را بدون غلط فرض کنید.

صداهای ذکرشده در بخش بالا در زبان فارسی با حروف مختلفی نوشته می‌شود که تشخیص حروف درست آن نیاز به تخصص، تمرین و استفاده از ابزارهای کمکی ویرایش دارد.

پس یکی از نکات مهم در درست‌نویسی متن فارسی این است که اگر صداهای بالا در کلمات مختلف متنتان بود، با دقت بیشتری این کلمات را بنویسید و در صورتی که از املای صحیح واژه اطمینان کامل ندارید، حتماً تحقیق و جست‌وجو کنید.

مطالعهٔ خود را افزایش دهید

این روش در طولانی‌مدت پاسخگوی نیاز شماست و اگر همین امروز نیاز به نوشتن متن داشته باشید به کارتان نمی‌آید ولی افزایش میزان مطالعه در زمینه‌ها و حوزه‌های مختلف تأثیر معجزه‌آسایی روی کیفیت نوشتار شما دارد.

علت اهمیت مطالعه در درست‌نویسی هم این است که چشم شما املای صحیح کلمات را در کتاب‌ها، روزنامه‌ها و … می‌بیند و به صورت ناخودآگاه به حافظهٔ تصویری شما اضافه می‌کند؛ یعنی پس از سال‌ها مطالعه به صورت درونی املای واژگان را خواهید فهمید.

استفاده از غلط‌یاب‌های خودکار متن و جمع‌بندی

فناوری در دهه‌های اخیر در تمام زمینه‌های زندگی به کمک ما آمده است. مهم‌ترین بخش و نکته این مطلب استفاده از خطایاب متن فارسی است. با استفاده از مراحل و نکته‌های بالا می‌توانید کیفیت متن خود را بالا ببرید ولی برای اطمینان کامل از بی‌غلط بودن متن، نرم‌افزارهای ویرایش متن بهترین گزینهٔ پیش رویتان است.

افزونهٔ ویرایش متن فارسی پاک‌نویس در تمام مشکلاتی که در بخش‌های قبلی ذکر شد به شما کمک می‌کند. املای صحیح کلمات را به شما پیشنهاد می‌دهد، فاصله‌گذاری‌ها و نیم‌فاصله را برایتان اصلاح می‌کند، علائم نگارشی درست را به شما پیشنهاد می‌دهد و …

درنهایت، استفاده از غلط‌یاب فارسی باعث می‌شود تا در سریع‌ترین زمان ممکن بهترین و مطمئن‌ترین نتیجه را بگیرید. اطمینان از بی‌غلط بودن متن زمانی اهمیت پیدا می‌کند که به ویرایش پایان‌نامه، نامهٔ اداری و … نیاز داشته باشید.